ပုဂံ-One of the UNESCO World Heritage

Unicode

ပုဂံ (ခေါ်) တမ္ပဒီပ သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးဧကရာဇ်နိုင်ငံ တည်ထောင်ရာ မြို့တော်ဟူ၍ မြန်မာတို့အတွက်
အမျိုးသားရေး လက္ခဏာတစ်ရပ်အနေဖြင့်၎င်း ၊ များပြားလှသည့် ရှေးဟောင်းလက်ရာ စေတီပုထိုးများကြောင့်၎င်း ၊ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်တို့ကို စွဲဆောင်ရာနေရာအဖြစ်၎င်း ကမ္ဘာကျော်သည့်နေရာတစ်နေရာဖြစ်သည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ၊ ဇူလိုင်လ ၊ ၆ ရက်နေ့တွင် ပုဂံဒေသတစ်ခုလုံးကို ယူနက်စကို
ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရှေးဟောင်းပုဂံဒေသကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းအဖြစ် ထည့်သွင်းသတ်မှတ်လိုက်ပြီလို့
ကုလသမဂ္ဂယူနက်စကို (UNESCO) အဖွဲ့က 6.6.2019(Sat) မှာ ကြေငြာလိုက်ပါတယ်။ 6.6.2019 ရက်နေ့က
အဇာဘိုင်ဂျန်နိုင်ငံမှာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ယူနက်စကိုရဲ့ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်ကော်မတီအစည်းအဝေးအတွင်း အခုလို
သတ်မှတ်လိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး ၊ သိပ္ပံနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအဖွဲ့ (UNESCO)
အင်တာနက်စာမျက်နှာနဲ့ တွစ်တာစာမျက်နှာတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပုဂံယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်ဒေသကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းသို့ ထည့်သွင်းလိုက်တဲ့အပေါ် ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်ကော်မတီ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ ထောက်ခံခဲ့ကြပါသည်။ အခုလို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်အဖြစ် ထည့်သွင်း သတ်မှတ်လိုက်တဲ့အပေါ်မှာ မြန်မာအစိုးရနဲ့ ပြည်သူတွေကိုယ်စား အထူးပဲကျေးဇူးတင်တယ်လို့ ယူနက်စကိုဆိုင်ရာ
မြန်မာအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး ဦးကျော်ဇေယျက  အခမ်းအနားတွင် ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
ပုဂံဒေသကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ် စာရင်းဝင်ဖို့အတွက် ၂၀၁၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ပုဂံအား ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှု
အမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်းရေးဒေသအဖြစ် ယူနက်စကိုသို့ တင်သွင်းခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာ အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံနှင့် နေရာဒေသများ ကောင်စီ (ICOMOS) အဖွဲ့မှ ပညာရှင်တဦးက ၂၀၁၈ စက်တင်ဘာ တွင် ၁၀ ရက်ကြာ
လာရောက်စစ်ဆေးခဲ့ပြီးနောက် ICOMOS အဖွဲ့က ပုဂံဒေသကို ယူနက်စကို စာရင်းဝင်ဖို့အတွက်
ထောက်ခံပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။၁၉၉၄ ခုနှစ် မြန်မာစစ်အစိုးရလက်ထက်တုန်းကလည်း ပုဂံဒေသကို
World Heritage ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းထဲ ထည့်သွင်းပေးဖို့ တခါလျှောက်ထားခဲ့ဖူးပေမဲ့ စစ်အစိုးရက
ပုဂံမှာ မျှော်စင်ကြီးတွေဆောက်တာ ၊ ဘုရားစေတီတွေကို ထီးတင်တာ ၊ ရွှေသင်္ကန်း ကပ်တာတွေလုပ်ခဲ့တာကြောင့် မူရင်းပုဂံလက်ရာကို ထိခိုက်စေတယ်ဆိုပြီး ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်တွေက ကန့်ကွက်ခဲ့ကြပါတယ်။
အခုနှစ်မှာတော့ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်အဖြစ် သတ်မှတ်ဖို့ အဆိုပြုထားတဲ့ နေရာ ၃၅ နေရာရှိခဲ့ပြီး အဲဒီထဲက
မြန်မာနိုင်ငံက ပုဂံ အပါအဝင် ၂၁ နေရာကို ဒီနှစ်မှာ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်အဖြစ်သတ်မှတ်တယ်လို့
UNESCO က ကြေငြာလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

များသောအားဖြင့် ပျူဂါမမှ ပုဂါမ ၊ ပုဂါမ်မှ ပုဂံဖြစ်လာခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြလေ့ရှိကြသည်။ ဤကဲ့သို့ ဖော်ပြခြင်းမှာ
မှန်နန်းရာဇဝင်ကြီး စသည်များတွင် သရေခေတ္တရာပြည် ပျက်ပြီးနောက် သရေခေတ္တရာမှ ပျူအစုတို့သည်
တောင်ညိုအရပ် ၊ ၎င်းနောက် ပန်းတောင်းသက်သာအရပ် ၊ ထိုမှ မင်းတုန်းအရပ် ၊ တဖန် ယုန်လွှတ်ကျွန်းအရပ်သို့ အဆင့်ဆင့် ပြောင်းရွှေ့လာခဲ့ကြပြီးနောက် ထိုယုန်လွှတ်ကျွန်းအရပ် ရွာပေါင်း တစ်ဆယ့်ကိုးရွာသားတို့နှင့်
သမုဒ္ဒရာဇ်မင်းသည် အရိမဒ္ဒနာမည်သော ပုဂံပြည်ကိုတည်လေသည်ဟု ပါရှိခြင်းများကို အထောက်အထားပြု၍
ဖော်ပြကြခြင်းပင် ဖြစ်ဟန်ရှိသည်။ တုရင်တောင်အရှေ့ ယုန်လွှတ်ကျွန်း ဒေသတွင် လာရောက်တည်ထောင်သော
ပျူအမျိုးစုတို့နှင့် ရွာတစ်ဆယ့်ကိုးရွာဟူသော စကားပေါင်းစပ်၍ ပျူဂါမ ဟူသောအမည် ပေါ်ထွက်လာခြင်း
ဖြစ်ပေသည်။

ရှေးပုဂံခေတ် ကျောက်စာများတွင် "ပုကံ" ဟူ၍ ရေးသားပြီး ပုဂံဟူသော အရေးအသားမှာ အလွန်နည်းပါးသည်။
ပုဂံခေတ်ကျောက်စာများတွင်သာမက ပင်းယ ၊ အင်းဝ ကျောက်စာများတွင်လည်း "ပုကံ" ဟူသော
အရေးအသားမှာ များပြားပါသည်။
ထီးလှိုင်ရှင် ကျန်စစ်သားမင်းကြီး (၄၄၆-၄၇၅) ရေးထိုးခဲ့သော မွန်ဘာသာ ကျောက်စာများတွင် ပုဂံအမည်ကို
ပါဠိဘာသာတွင် "'ပေါကာမ"'ဟု ၎င်း ၊ မွန်ဘာသာတွင် "'ပေါကာမ်"'ဟု၎င်း ပါရှိသည်။

တည်နေရာ
မန္တလေးတိုင်းအတွင်းရှိ ညောင်ဦးမြို့နယ်အတွင်း ဧရာဝတီမြစ်၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းတွင်တည်ရှိသည်။
မန္တလေးမြို့မှ အနောက်တောင်ဖက် မိုင် ၉ဝ အကွာတွင်တည်ရှိသည်။



သမိုင်းကြောင်း
ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများခေတ် ကုန်ဆုံးပြီးနောက် ကျောက်ဆည်နယ်မှတစ်ဆင့် ယပ်တောင်ပုံဖြန့်ကာ
မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းဒေသအတွင်းသို့ အုပ်စုများဖွဲ့ကာ ဝင်ရောက်လာသည့် ဗမာလူမျိုးတို့သည် မူရင်းဌာနေ
လူမျိုးများဖြစ်သည့် ပျူ နှင့်မွန် တို့ထံမှ စာပေ ၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးခြင်း နှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို ဆက်ခံရယူကာ
တဖြည်းဖြည်း အင်အားကောင်းသည့်အဆင့်သို့ ရောက်လာသည်။ မူလအစက စစ်တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြင့်
ကျော်ကြားသော လူမျိုးသည် စည်းလုံးခြင်းဖြင့်သာ မိမိတို့၏အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်များကို ကာကွယ်နိုင်မည်ဟု
စစ်ရေးအမြင်ဖြင့် မြို့ရွာများကို စုစည်းတည်ထောင်လာကြသည်။ သို့ဖြင့် လမ်းခရီးနှင့်ဆက်သွယ်ရေး
လွယ်ကူပြီး မိမိတို့ အခြေချရာရပ်ဝန်း၏ ဗဟိုတွင်ရှိသည့် ဒေသမှ ကျေးရွာများကို စုစည်းကာ ပုဂံမြို့အဖြစ် တည်ထောင်လိုက်ကြသည်။ပုဂံသည် စတုတ္ထပုဂံ မင်းဆက်များ နန်းတည်သွားသော နေရာဖြစ်သည်။
ပျဉ်ပြားမင်း(၈၄၆-၈၇၆)လက်ထက်မှ စောမွန်နစ်မင်း(၁၃၂၅-၁၃၆၈)အထိ စိုးစံခဲ့ကြသည်။

ပုဂံနိုင်ငံတော် - ပုဂံခေတ်
အစောပိုင်း ပုဂံမင်းဆက်များနှင့် ပတ်သက်၍ တိကျသည့် သမိုင်းအထောက်အထားများကို မတွေ့ရပဲ
ပါးစပ်ရာဇဝင်များအနေဖြင့်သာ မှတ်သားလာခဲ့ကြပြီး အနော်ရထာမင်းလက်ထက်ရောက်မှသာ တိကျသည့်
သမိုင်းအထောက်အထားများကို စတင်တွေ့ရှိလာကြရသည်။ အနော်ရထာ၏ သိမ်းသွင်းမှုကြောင့် ပုဂံနိုင်ငံတော်သည်
ပဒေသရာဇ် အဆင့်မှ ဧကရာဇ် (အင်ပါယာ) အဆင့်တို့ တက်လှမ်းလာနိုင်ခဲ့သည်။ သူ့အားဆက်ခံသည့်
စောလူးမင်းလက်ထက်တွင် တိုင်းပြည်အခြေအနေဆိုးရွားသွားခဲ့သော်လည်း ကျန်စစ်သား ၊ အလောင်းစည်သူ အစရှိသည့် မင်းများလက်ထက်တွင်မူ တိုင်းပြည်အင်အား ပြန်လည်ပြည့်ဝလာပြန်သည်။

ပုဂံနိဂုံး
အလောင်းစည်သူနောက် နန်းတက်သည့် မင်းများလက်ထက်တွင် ပုဂံ၏ဩဇာအာဏာကျဆင်းလာသလို ၊ နယ်ခြားမှ
ရန်သူများ၏ လုပ်ကြံမှုကြောင့် ထီးဆောင်းမင်းတစ်ပါးကျဆုံးရသည့် အဖြစ် ၊ နရသီဟပတေ့ကဲ့သို့ အစားကျူးပြီး
အမျက်ဒေါသကြီးသည့်မင်း အစရှိသဖြင့် ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ခရစ်နှစ် ၁၂၈၇ တွင် မွန်ဂိုတို့၏ ကျူးကျော်မှုကြောင့်
နရသီဟပတေ့ ပုဂံကိုစွန့်ခွာထွက်ပြေးရခြင်းဖြင့် ပုဂံ၏ဩဇာမှာ လုံးဝကျဆင်းတော့သည်။ ရှင်ဒိသာပါမောက်၏
သံတမန်ရေးကျွမ်းကျင်စွာ အရေးဆိုမှုကြောင့် မွန်ဂိုဘုရင် ကူဗလိုင်ခန်က တပ်များကို ပြန်ဆုတ်စေသည်။
ထိုမှစကာ ပုဂံမင်းဆိုသည်မှာ အဆောင်အယောင်မျှသာ ဖြစ်၍ အမှန်ဩဇာကြီးသူများမှာ ရှမ်းညီနောင်သုံးဦး ဖြစ်သည်။


ယနေ့ပုဂံ
ယနေ့ပုဂံမှာ ရှေးဟောင်းလက်ရာများနှင့် ပြည့်နက်နေသည့် မြို့ဟောင်းကြီးအသွင်မျှသာ ကျန်ရှိတော့သည်။ သို့သော် အဆိုပါရှေးဟောင်းလက်ရာများမှာ ပြည်တွင်း ၊ ပြည်ပတို့မှ ခရီးသွားများကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည်ဖြစ်၍
အတော်ပင်ကျော်ကြားလှပေသည်။ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်များ၏ အဓိကလှည်ပတ်ရာ နေရာတစ်ခုအဖြစ်
ရပ်တည်လျက်ရှိသည်။ သို့သော် သီးခြားမြို့အဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခြင်းမရှိပဲ ညောင်ဦးမြို့နယ်အတွင်းတွင်
ပုဂံရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုနယ်မြေ အဖြစ်ထည့်သွင်းထားသဖြင့် အများအခေါ်တွင်
ပုဂံ-ညောင်ဦး ဟူ၍ထင်ရှားသည်။

၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ (၂၄)ရက်နေ့ မြန်မာစံတော်ချိန် (၁၇)နာရီ (၀၄)မိနစ် (၅၅)စက္ကန့်အချိန်တွင်
မန္တလေး မြေငလျင်စခန်းမှ အနောက်တောင်ဘက် (၁၂၃)မိုင်ခန့်ကွာဝေးသော မြန်မာနိုင်ငံပြည်တွင်း
(ချောက်မြို့အနောက်ဘက် (၁၂)မိုင်ခန့်အကွာ) ကို ဗဟိုပြု၍ အင်အားရစ်(ခ်)တာ စကေး (၆.၈)အဆင့်ရှိ
အင်အားပြင်းထန်သော မြေငလျင် တစ်ခုလှုပ်ရှားသွားသဖြင့် ပုဂံရှိ စေတီပုထိုး ၆၅ဆူခန့် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့သည်။

မြေမျက်နှာသွင်ပြင်
ပုဂံရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုနယ်မြေသည် မြောက်ဘက်တွင် ညောင်ဦး နှင့် တောင်ဘက်တွင် ပုဂံမြို့သစ်တို့ တည်ရှိပြီး
ဧရာဝတီမြစ်ဘေး မြန်မာနိုင်ငံအထက်ပိုင်း ကျယ်ပြောလှသော လွင်ပြင်တွင် တည်ရှိသည်။ မန္တလေးမြို့ မှ အနောက်တောင်ဘက် ကီလိုမီတာ ၂၉၀ (မိုင် ၁၈၀) ကွာဝေးပြီး ရန်ကုန်မြို့မှ မြောက်ဘက် ကီလိုမီတာ ၇၀၀
(မိုင် ၄၃၀) အကွာတွင် တည်ရှိသည်။

ရာသီဥတု
ပူပြင်းခြောက်သွေ့သည့် ရာသီဥတုမျိုးဖြစ်သည်။

ယဉ်ကျေးမှု
ပုဂံခေတ်ယဉ်ကျေးမှုသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ပျူ နှင့် မွန်တို့ပြီးလျှင် တိုးတက်ဖြစ်တည်လာသည့် ယဉ်ကျေးမှုဟု
ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ ပျူတို့ထံမှ ဘာသာ၊ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု နှင့် မွန်တို့ထံမှ အနုပညာ၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ၊
စာပေအက္ခရာ အစရှိသည်တို့ကို သင်ယူခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် နရပတိစည်သူမတိုင်မှီအထိတည်ဆောက်ခဲ့သည့်
ပုဂံရှိ စေတီပုထိုးများမှာ မွန်တို့၏ ဓလေ့ ၊ လက်ရာနှင့် အယူအဆများလွှမ်းမိုးနေသည်ကိုတွေ့ရသည်။ သို့သော်
နရပတိစည်သူမင်းလက်ထက်မှစ၍ လက်တွေ့ကျသည့် မြန်မာတို့သည် စိတ်ကူးယဉ်ဆန်သည့် မွန်တို့ထက် ပို၍တက်ကြွသည့် ၊ အရပ်ဒေသနှင့် ပိုမိုကိုက်ညီမည့် လက်ရာများကို တီထွင်သုံးစွဲလာကြသည်။

ပြတိုက်များ
ပုဂံယဉ်ကျေးမှုပြတိုက် - ပုဂံရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုနယ်မြေအတွင်း တစ်ခုတည်းသော ယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်ဖြစ်သည်။
(၃) ထပ်အဆောက်အဦးဖြစ်ပြီး မြစေတီကျောက်စာမူရင်း အပါအဝင် ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များကို ပြသထားသည်။
အနော်ရထာမင်း နန်းတော် - ၂၀၀၃ ခုနှစ်တွင် ယခင်တည်ရှိခဲ့သော နန်းတော်ပေါ်မူတည်၍ ပြန်လည်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ သို့သော် မြေပြင်အထက်မှာ စိတ်ကူးသက်သက် ပြန်လည်ပုံဖော်တည်ဆောက်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး
ညောင်ဦးလေဆိပ်သည် ပုဂံဒေသ၏ လေကြောင်းဝင်ထွက်သွားလာရာ ဖြစ်သည်။
ပုဂံသို့ လေယာဉ်၊ ရထား၊ ကား တို့အပြင် သင်္ဘောဖြင့်ပါ လာရောက်နိုင်သည်။

လေကြောင်းလိုင်း
နိုင်ငံခြားသားခရီးသွား အများစုသည် လေကြောင်းလိုင်းကို အသုံးပြု၍ ပုဂံသို့ လာရောက်လည်ပတ်ကြသည်။
ညောင်ဦးလေဆိပ်မှာ ပုဂံဒေသ၏ လေကြောင်းဝင်ထွက်သွားလာရာ ဖြစ်သည်။ ပြည်တွင်းလေကြောင်းလိုင်း
အများစုမှာ ပုဂံသို့ ဆင်းသက်ကြသည်။ ရန်ကုန်မြို့မှ လာပါက မိနစ် ၈၀ ခန့် ကြာမြင့်ပြီး မန္တလေးမြို့မှ လာပါက
မိနစ် ၃၀ ခန့်ကြာမြင့်မည် ဖြစ်သည်။ ညောင်ဦးလေဆိပ်သည် ညောင်ဦးမြို့အပြင်ဘက်တွင် တည်ရှိပြီး ပုဂံသို့ ရောက်ရှိရန် ကားဖြင့် မိနစ် (၂၀) ခန့် ကြာမြင့်မည် ဖြစ်သည်။

ရထား
ပုဂံရထားလမ်းသည် ရန်ကုန် - မန္တလေး ရထားလမ်းမှ ပျဉ်းမနား ဘူတာတွင်လမ်းခွဲပါသည်။ ယခင်
ပျဉ်းမနား - ကျောက်ပန်းတောင်းရထားလမ်းမှ ဆက်ဖေါက်ထားသောလမ်းဖြစ်ပြီး ယ္ခုအခါ ပခုက္ကူ နှင့် မြင်းခြံတို့ထိဆက်ထားပါသည်။ မြန်မာ့မီးရထားမှ နေ့စဉ် ရန်ကုန် - ပုဂံ ခရီးစဉ်ကို ပြေးဆွဲပေးလျက် ရှိသည်။ ရန်ကုန် မှ
ပုဂံသို့ (၁၈) နာရီခန့် ကြာမြင့်မည် ဖြစ်သည်။ ရထားတွင် အိပ်စဉ်၊ အထက်တန်း နှင့် ရိုးရိုးတန်းတို့ ပါဝင်သည်။ မန္တလေး - ပုဂံ ရထားမှာ ၁ ရက်လျှင် ၂ ကြိမ် ပြေးဆွဲလျက် ရှိပြီး (၈) နာရီခန့် ကြာမြင့်သည်။
သို့သော် အိပ်စဉ်တွဲ မပါဝင်ဘဲ အထက်တန်း နှင့် ရိုးရိုးတန်းသာ ပါဝင်သည်။

ကားလမ်း
ရန်ကုန် သို့မဟုတ် မန္တလေးမှ ပုဂံသို့ ကားလမ်းမှ လာလျှင် ၉ နာရီ နှင့် ၆ နာရီ အသီးသီးကြာမြင့်သည်။

ရေကြောင်း
မန္တလေး-ပုဂံ အသွားအပြန်သင်္ဘောများရှိပြီး ဧရာဝတီ မြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက် ကီလိုမီတာ ၁၇၀ သွားလာရန် ၉ နာရီခန့် ကြာမြင့်မည်ဖြစ်သည်။ ခရီးသွားရာသီတွင် နေ့စဉ်ခရီးစဉ်ရှိပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ညအိပ်ခရီးစဉ်များပါရှိသည်။

ထင်ရှားသည့် ပုဂံဘုရားပုထိုးများ
ရွှေစည်းခုံစေတီ
အလိုတော်ပြည့်ဂူဘုရား
ထီးလိုမင်းလိုဘုရား
အာနန္ဒာဘုရား
ကန်တော့ပလ္လင်ဘုရား
သဗ္ဗညုဘုရား
ဗူးဘုရား
ရွှေဆံတော်စေတီ
ဓမ္မရံကြီးဘုရား
လောကထိပ်ပန်ဘုရား
မြစေတီ
မနူဟာဘုရား
နန်းဘုရားကျောင်း
လောကနန္ဒာဘုရား
ပြဿဒါးကြီး (ပြဿဒ်ကြီး)
သကျမုနိ
ရှင်ပင်သာလျောင်း
ဂူပြောက်ကြီး

ပုဂံရှိ ဟိုတယ်များ
သံတဲဟိုတယ်
သီရိပစ္စယာဟိုတယ်
ဧရာဟိုတယ်

အထင်ကရ နေရာများ
သရပါတံခါး
မြစေတီကျောက်စာ
မြင်းကပါ
ဥပါလိသိမ်
ငှက်ပစ်တောင်

ဤဆောင်းပါးကို သင်ဆရာ ၊ မြင်ဆရာ ၊ ကြားဆရာ များ၏မှတ်စုတိုများထဲမှ ကောက်နှုတ်ရေးသားထားပါသည်။

                                                                 အာနန္ဒာ စေတီတော်

                                                                ဘုရားသုံးဆူ စေတီတော်

                                              အဆင်အတန်းမြင့်မားသော ပုဂံခေတ်လက်ရာတစ်ခု

                                                           ပုဂံဘုရားတစ်ဆူ၏ မုဒ်ဝတစ်ခု

                                                                           ပုဂံမြို့အဝင်

                                                                     ပုဂံမြင်ကွင်းတစ်ခု

                                                                   မင်္ဂလာစေတီဘုရား

                                                         ပုဂံစေတီပုထိုးတော်ဟောင်းများ

                                                                     ပုဂံရှိ တစ်နေရာ

                                                                       ပုဂံရှိ တစ်နေရာ

                                               ပုဂံဘုရားများအား ညနေဆည်းဆာ နေဝင်ချိန်အလှ

                                                        ပုဂံမြို့ ၏နေဝင်ချိန် (၁၉⁠၉၉) ခုနှစ်

                                                                  သဗ္ဗေညု စေတီတော်

                    ဤသို့သော ပြန်လည်မွမ်းမံမှုများကြောင့် ကမ္ဘာ့အံ့ဩဖွယ်ရာ ဆုကြီးများနှင့်လွဲခဲ့ရ


Zawgyi


ပုဂံ (ေခၚ) တမၸဒီပ သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံးဧကရာဇ္ႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ရာ ၿမိဳ႕ေတာ္ဟူ၍ ျမန္မာတို႔အတြက္ အမ်ိဳးသားေရး လကၡဏာတစ္ရပ္အေနျဖင့္၎ ၊ မ်ားျပားလွသည့္ ေရွးေဟာင္းလက္ရာ ေစတီပုထိုးမ်ားေၾကာင့္၎ ၊ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္တို႔ကို စြဲေဆာင္ရာေနရာအျဖစ္၎ ကမာၻေက်ာ္သည့္ေနရာတစ္ေနရာျဖစ္သည္။
၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ၊ ဇူလိုင္လ ၊ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ပုဂံေဒသတစ္ခုလုံးကို ယူနက္စကို ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္ေနရာအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေရွးေဟာင္းပုဂံေဒသကို ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္စာရင္းအျဖစ္ ထည့္သြင္းသတ္မွတ္လိုက္ၿပီလို႔ ကုလသမဂၢယူနက္စကို (UNESCO) အဖြဲ႕က 6.6.2019(Sat) မွာ ေၾကျငာလိုက္ပါတယ္။
6.6.2019 ရက္ေန႔က အဇာဘိုင္ဂ်န္ႏိုင္ငံမွာ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ယူနက္စကိုရဲ႕ ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္ေကာ္မတီအစည္းအေဝးအတြင္း အခုလို သတ္မွတ္လိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢ ပညာေရး ၊ သိပၸံနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာအဖြဲ႕ (UNESCO) အင္တာနက္စာမ်က္ႏွာနဲ႔ တြစ္တာစာမ်က္ႏွာေတြမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ပုဂံယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေဒသကို ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္စာရင္းသို႔ ထည့္သြင္းလိုက္တဲ့အေပၚ ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္ေကာ္မတီ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားက လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲ ေထာက္ခံခဲ့ၾကပါသည္။ အခုလို ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္အျဖစ္ ထည့္သြင္း သတ္မွတ္လိုက္တဲ့အေပၚမွာ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ျပည္သူေတြကိုယ္စား အထူးပဲေက်းဇူးတင္တယ္လို႔ ယူနက္စကိုဆိုင္ရာ ျမန္မာအၿမဲတမ္းကိုယ္စားလွယ္ သံအမတ္ႀကီး ဦးေက်ာ္ေဇယ်က  အခမ္းအနားတြင္ ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ပုဂံေဒသကို ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္ဖို႔အတြက္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ပုဂံအား ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ထိန္းသိမ္းေရးေဒသအျဖစ္ ယူနက္စကိုသို႔
တင္သြင္းခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာ အထိမ္းအမွတ္အေဆာက္အအုံႏွင့္
ေနရာေဒသမ်ား ေကာင္စီ (ICOMOS) အဖြဲ႕မွ ပညာရွင္တဦးက ၂၀၁၈ စက္တင္ဘာ တြင္ ၁၀ ရက္ၾကာ လာေရာက္ စစ္ေဆးခဲ့ၿပီးေနာက္ ICOMOS အဖြဲ႕က ပုဂံေဒသကို ယူနက္စကို စာရင္းဝင္ဖို႔အတြက္ ေထာက္ခံေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ျမန္မာစစ္အစိုးရလက္ထက္တုန္းကလည္း ပုဂံေဒသကို World Heritage ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္စာရင္းထဲ
ထည့္သြင္းေပးဖို႔ တခါေလွ်ာက္ထားခဲ့ဖူးေပမဲ့ စစ္အစိုးရက ပုဂံမွာ ေမွ်ာ္စင္ႀကီးေတြေဆာက္တာ ၊ ဘုရားေစတီေတြကို ထီးတင္တာ ၊ ေ႐ႊသကၤန္း ကပ္တာေတြလုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ မူရင္းပုဂံလက္ရာကို
ထိခိုက္ေစတယ္ဆိုၿပီး ေရွးေဟာင္းသုေတသနပညာရွင္ေတြက ကန႔္ကြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။အခုႏွစ္မွာေတာ့ ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ဖို႔ အဆိုျပဳထားတဲ့ ေနရာ ၃၅ ေနရာရွိခဲ့ၿပီး အဲဒီထဲက
 ျမန္မာႏိုင္ငံက ပုဂံ အပါအဝင္ ၂၁ ေနရာကို
ဒီႏွစ္မွာ ကမာၻ႔အေမြအႏွစ္အျဖစ္သတ္မွတ္တယ္လို႔ UNESCO က ေၾကျငာလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

မ်ားေသာအားျဖင့္ ပ်ဴဂါမမွ ပုဂါမ ၊ ပုဂါမ္မွ ပုဂံျဖစ္လာခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပေလ့ရွိၾကသည္။ ဤကဲ့သို႔ ေဖာ္ျပျခင္းမွာ မွန္နန္းရာဇဝင္ႀကီး စသည္မ်ားတြင္ သေရေခတၱရာျပည္ ပ်က္ၿပီးေနာက္ သေရေခတၱရာမွ ပ်ဴအစုတို႔သည္ ေတာင္ညိဳအရပ္ ၊ ၎ေနာက္ ပန္းေတာင္းသက္သာအရပ္ ၊ ထိုမွ မင္းတုန္းအရပ္ ၊ တဖန္ ယုန္လႊတ္ကြၽန္းအရပ္သို႔ အဆင့္ဆင့္
ေျပာင္းေ႐ႊ႕လာခဲ့ၾကၿပီးေနာက္ ထိုယုန္လႊတ္ကြၽန္းအရပ္ ႐ြာေပါင္း တစ္ဆယ့္ကိုး႐ြာသားတို႔ႏွင့္ သမုဒၵရာဇ္မင္းသည္ အရိမဒၵနာမည္ေသာ ပုဂံျပည္ကိုတည္ေလသည္ဟု ပါရွိျခင္းမ်ားကို အေထာက္အထားျပဳ၍ ေဖာ္ျပၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ဟန္ရွိသည္။ တုရင္ေတာင္အေရွ႕ ယုန္လႊတ္ကြၽန္း ေဒသတြင္ လာေရာက္တည္ေထာင္ေသာ ပ်ဴအမ်ိဳးစုတို႔ႏွင့္ ႐ြာတစ္ဆယ့္ကိုး႐ြာဟူေသာ
စကားေပါင္းစပ္၍ ပ်ဴဂါမ ဟူေသာအမည္ ေပၚထြက္လာျခင္း ျဖစ္ေပသည္။

ေရွးပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ "ပုကံ" ဟူ၍ ေရးသားၿပီး ပုဂံဟူေသာ အေရးအသားမွာ
အလြန္နည္းပါးသည္။ ပုဂံေခတ္ေက်ာက္စာမ်ားတြင္သာမက ပင္းယ ၊ အင္းဝ ေက်ာက္စာမ်ားတြင္လည္း "ပုကံ" ဟူေသာ အေရးအသားမွာ မ်ားျပားပါသည္။
ထီးလႈိင္ရွင္ က်န္စစ္သားမင္းႀကီး (၄၄၆-၄၇၅) ေရးထိုးခဲ့ေသာ မြန္ဘာသာ ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ပုဂံအမည္ကို ပါဠိဘာသာတြင္ "'ေပါကာမ"'ဟု ၎ ၊ မြန္ဘာသာတြင္ "'ေပါကာမ္"'ဟု၎ ပါရွိသည္။

တည္ေနရာ
မႏၲေလးတိုင္းအတြင္းရွိ ေညာင္ဦးၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ဧရာဝတီျမစ္၏ အေရွ႕ဘက္ကမ္းတြင္တည္ရွိသည္။
မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ အေနာက္ေတာင္ဖက္ မိုင္ ၉ဝ အကြာတြင္တည္ရွိသည္။

သမိုင္းေၾကာင္း
ပ်ဴၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံမ်ားေခတ္ ကုန္ဆုံးၿပီးေနာက္ ေက်ာက္ဆည္နယ္မွတစ္ဆင့္ ယပ္ေတာင္ပုံျဖန႔္ကာ
ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းေဒသအတြင္းသို႔ အုပ္စုမ်ားဖြဲ႕ကာ ဝင္ေရာက္လာသည့္ ဗမာလူမ်ိဳးတို႔သည္ မူရင္းဌာေန လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္သည့္ ပ်ဴ ႏွင့္မြန္ တို႔ထံမွ စာေပ ၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးျခင္း ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကို ဆက္ခံရယူကာ
တျဖည္းျဖည္း အင္အားေကာင္းသည့္အဆင့္သို႔ ေရာက္လာသည္။ မူလအစက စစ္တိုက္ခိုက္ျခင္းျဖင့္
ေက်ာ္ၾကားေသာ လူမ်ိဳးသည္ စည္းလုံးျခင္းျဖင့္သာ မိမိတို႔၏အသက္အိုးအိမ္စည္းစိမ္မ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္မည္ဟူေသာ  စစ္ေရးအျမင္ျဖင့္ ၿမိဳ႕႐ြာမ်ားကို စုစည္းတည္ေထာင္လာၾကသည္။ သို႔ျဖင့္ လမ္းခရီးႏွင့္ဆက္သြယ္ေရး လြယ္ကူၿပီး
မိမိတို႔ အေျခခ်ရာရပ္ဝန္း၏ ဗဟိုတြင္ရွိသည့္ ေဒသမွ ေက်း႐ြာမ်ားကို စုစည္းကာ ပုဂံၿမိဳ႕အျဖစ္ တည္ေထာင္လိုက္ၾကသည္။ ပုဂံသည္ စတုတၳပုဂံ မင္းဆက္မ်ား နန္းတည္သြားေသာ ေနရာျဖစ္သည္။ ပ်ဥ္ျပားမင္း(၈၄၆-၈၇၆)လက္ထက္မွ ေစာမြန္နစ္မင္း(၁၃၂၅-၁၃၆၈)အထိ စိုးစံခဲ့ၾကသည္။

ပုဂံႏိုင္ငံေတာ္ - ပုဂံေခတ္
အေစာပိုင္း ပုဂံမင္းဆက္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိက်သည့္ သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားကို မေတြ႕ရပဲ
ပါးစပ္ရာဇဝင္မ်ားအေနျဖင့္သာ မွတ္သားလာခဲ့ၾကၿပီး အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္ေရာက္မွသာ တိက်သည့္
သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားကို စတင္ေတြ႕ရွိလာၾကရသည္။ အေနာ္ရထာ၏ သိမ္းသြင္းမႈေၾကာင့္
ပုဂံႏိုင္ငံေတာ္သည္ ပေဒသရာဇ္ အဆင့္မွ ဧကရာဇ္ (အင္ပါယာ) အဆင့္တို႔ တက္လွမ္းလာႏိုင္ခဲ့သည္။ သူ႔အားဆက္ခံသည့္ ေစာလူးမင္းလက္ထက္တြင္ တိုင္းျပည္အေျခအေနဆိုး႐ြားသြားခဲ့ေသာ္လည္း က်န္စစ္သား ၊ အေလာင္းစည္သူ အစရွိသည့္ မင္းမ်ားလက္ထက္တြင္မူ တိုင္းျပည္အင္အား ျပန္လည္ျပည့္ဝလာျပန္သည္။

ပုဂံနိဂုံး
အေလာင္းစည္သူေနာက္ နန္းတက္သည့္ မင္းမ်ားလက္ထက္တြင္ ပုဂံ၏ဩဇာအာဏာက်ဆင္းလာသလို ၊ နယ္ျခားမွ ရန္သူမ်ား၏ လုပ္ႀကံမႈေၾကာင့္ ထီးေဆာင္းမင္းတစ္ပါးက်ဆုံးရသည့္ အျဖစ္ ၊ နရသီဟပေတ့ကဲ့သို႔ အစားက်ဴးၿပီး အမ်က္ေဒါသႀကီးသည့္မင္း အစရွိသျဖင့္ ေပၚေပါက္လာသည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၂၈၇ တြင္ မြန္ဂိုတို႔၏ က်ဴးေက်ာ္မႈေၾကာင့္ နရသီဟပေတ့ ပုဂံကိုစြန႔္ခြာထြက္ေျပးရျခင္းျဖင့္
ပုဂံ၏ဩဇာမွာ လုံးဝက်ဆင္းေတာ့သည္။ ရွင္ဒိသာပါေမာက္၏ သံတမန္ေရးကြၽမ္းက်င္စြာ အေရးဆိုမႈေၾကာင့္ မြန္ဂိုဘုရင္ ကူဗလိုင္ခန္က တပ္မ်ားကို ျပန္ဆုတ္ေစသည္။ ထိုမွစကာ ပုဂံမင္းဆိုသည္မွာ အေဆာင္အေယာင္မွ်သာ ျဖစ္၍ အမွန္ဩဇာႀကီးသူမ်ားမွာ ရွမ္းညီေနာင္သုံးဦး ျဖစ္သည္။


ယေန႔ပုဂံ
ယေန႔ပုဂံမွာ ေရွးေဟာင္းလက္ရာမ်ားႏွင့္ ျပည့္နက္ေနသည့္ ၿမိဳ႕ေဟာင္းႀကီးအသြင္မွ်သာ က်န္ရွိေတာ့သည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါေရွးေဟာင္းလက္ရာမ်ားမွာ ျပည္တြင္း ၊ ျပည္ပတို႔မွ ခရီးသြားမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္သည္ျဖစ္၍ အေတာ္ပင္ေက်ာ္ၾကားလွေပသည္။ ကမာၻလွည့္ခရီးသည္မ်ား၏
အဓိကလွည္ပတ္ရာ ေနရာတစ္ခုအျဖစ္ ရပ္တည္လ်က္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ သီးျခားၿမိဳ႕အျဖစ္ ရပ္တည္ႏိုင္ျခင္းမရွိပဲ ေညာင္ဦးၿမိဳ႕နယ္အတြင္းတြင္ ပုဂံေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈနယ္ေျမ အျဖစ္
ထည့္သြင္းထားသျဖင့္ အမ်ားအေခၚတြင္ ပုဂံ-ေညာင္ဦး ဟူ၍ထင္ရွားသည္။

၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဩဂုတ္လ (၂၄)ရက္ေန႔ ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္ (၁၇)နာရီ (၀၄)မိနစ္ (၅၅)စကၠန႔္အခ်ိန္တြင္ မႏၲေလး ေျမငလ်င္ စခန္းမွ အေနာက္ေတာင္ဘက္ (၁၂၃)မိုင္ခန႔္ကြာေဝးေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံျပည္တြင္း(ေခ်ာက္ၿမိဳ႕အေနာက္ဘက္ (၁၂)မိုင္ခန႔္အကြာ) ကို ဗဟိုျပဳ၍ အင္အားရစ္(ခ္)တာ စေကး (၆.၈)အဆင့္ရွိ အင္အားျပင္းထန္ေသာ ေျမငလ်င္ တစ္ခု
လႈပ္ရွားသြားသျဖင့္ ပုဂံရွိ ေစတီပုထိုး ၆၅ဆူခန႔္ ထိခိုက္ပ်က္စီးခဲ့သည္။

ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္
ပုဂံေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈနယ္ေျမသည္ ေျမာက္ဘက္တြင္ ေညာင္ဦး ႏွင့္ ေတာင္ဘက္တြင္ ပုဂံၿမိဳ႕သစ္တို႔ တည္ရွိၿပီး ဧရာဝတီျမစ္ေဘး ျမန္မာႏိုင္ငံအထက္ပိုင္း က်ယ္ေျပာလွေသာ
လြင္ျပင္တြင္ တည္ရွိသည္။ မႏၲေလးၿမိဳ႕ မွ အေနာက္ေတာင္ဘက္ ကီလိုမီတာ ၂၉၀ (မိုင္ ၁၈၀) ကြာေဝးၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ေျမာက္ဘက္ ကီလိုမီတာ ၇၀၀ (မိုင္ ၄၃၀) အကြာတြင္ တည္ရွိသည္။

ရာသီဥတု
ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕သည့္ ရာသီဥတုမ်ိဳးျဖစ္သည္။

ယဥ္ေက်းမႈ
ပုဂံေခတ္ယဥ္ေက်းမႈသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ပ်ဴ ႏွင့္ မြန္တို႔ၿပီးလွ်င္ တိုးတက္ျဖစ္တည္လာသည့္ ယဥ္ေက်းမႈဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။ ပ်ဴတို႔ထံမွ ဘာသာ၊ ကိုးကြယ္ယုံၾကည္မႈ ႏွင့္ မြန္တို႔ထံမွ
အႏုပညာ၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး၊ စာေပအကၡရာ အစရွိသည္တို႔ကို သင္ယူခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နရပတိစည္သူမတိုင္မွီအထိတည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ပုဂံရွိ ေစတီပုထိုးမ်ားမွာ
မြန္တို႔၏ ဓေလ့ ၊ လက္ရာႏွင့္ အယူအဆမ်ားလႊမ္းမိုးေနသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္ နရပတိစည္သူမင္းလက္ထက္မွစ၍ လက္ေတြ႕က်သည့္ ျမန္မာတို႔သည္ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္သည့္ မြန္တို႔ထက္ ပို၍တက္ႂကြသည့္ ၊ အရပ္ေဒသႏွင့္ ပိုမိုကိုက္ညီမည့္ လက္ရာမ်ားကို တီထြင္သုံးစြဲလာၾကသည္။

ျပတိုက္မ်ား
ပုဂံယဥ္ေက်းမႈျပတိုက္ - ပုဂံေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈနယ္ေျမအတြင္း တစ္ခုတည္းေသာ ယဥ္ေက်းမႈျပတိုက္ျဖစ္သည္။ (၃) ထပ္အေဆာက္အဦးျဖစ္ၿပီး ျမေစတီေက်ာက္စာမူရင္း အပါအဝင္ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္မ်ားကို ျပသထားသည္။ အေနာ္ရထာမင္း နန္းေတာ္ - ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္ ယခင္တည္ရွိခဲ့ေသာ နန္းေတာ္ေပၚမူတည္၍ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ေျမျပင္အထက္မွာ စိတ္ကူးသက္သက္ ျပန္လည္ပုံေဖာ္တည္ေဆာက္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။

သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး
ေညာင္ဦးေလဆိပ္သည္ ပုဂံေဒသ၏ ေလေၾကာင္းဝင္ထြက္သြားလာရာ ျဖစ္သည္။
ပုဂံသို႔ ေလယာဥ္၊ ရထား၊ ကား တို႔အျပင္ သေဘၤာျဖင့္ပါ လာေရာက္ႏိုင္သည္။

ေလေၾကာင္းလိုင္း
ႏိုင္ငံျခားသားခရီးသြား အမ်ားစုသည္ ေလေၾကာင္းလိုင္းကို အသုံးျပဳ၍ ပုဂံသို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကသည္။ ေညာင္ဦးေလဆိပ္မွာ ပုဂံေဒသ၏ ေလေၾကာင္းဝင္ထြက္သြားလာရာ ျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းလိုင္း အမ်ားစုမွာ ပုဂံသို႔ ဆင္းသက္ၾကသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ လာပါက မိနစ္ ၈၀ ခန႔္ ၾကာျမင့္ၿပီး မႏၲေလးၿမိဳ႕မွ လာပါက
မိနစ္ ၃၀ ခန႔္ၾကာျမင့္မည္ ျဖစ္သည္။ ေညာင္ဦးေလဆိပ္သည္ ေညာင္ဦးၿမိဳ႕အျပင္ဘက္တြင္ တည္ရွိၿပီး ပုဂံသို႔ ေရာက္ရွိရန္ ကားျဖင့္ မိနစ္ (၂၀) ခန႔္ ၾကာျမင့္မည္ ျဖစ္သည္။

ရထား
ပုဂံရထားလမ္းသည္ ရန္ကုန္ - မႏၲေလး ရထားလမ္းမွ ပ်ဥ္းမနား ဘူတာတြင္လမ္းခြဲပါသည္။ ယခင္ ပ်ဥ္းမနား - ေက်ာက္ပန္းေတာင္းရထားလမ္းမွ ဆက္ေဖါက္ထားေသာလမ္းျဖစ္ၿပီး ယၡဳအခါ
ပခုကၠဴ ႏွင့္ ျမင္းၿခံတို႔ထိဆက္ထားပါသည္။ ျမန္မာ့မီးရထားမွ ေန႔စဥ္
ရန္ကုန္ - ပုဂံ ခရီးစဥ္ကို ေျပးဆြဲေပးလ်က္ ရွိသည္။ ရန္ကုန္ မွ ပုဂံသို႔ (၁၈) နာရီခန႔္ ၾကာျမင့္မည္ ျဖစ္သည္။ ရထားတြင္ အိပ္စဥ္၊ အထက္တန္း ႏွင့္ ႐ိုး႐ိုးတန္းတို႔ ပါဝင္သည္။ မႏၲေလး - ပုဂံ
ရထားမွာ ၁ ရက္လွ်င္ ၂ ႀကိမ္ ေျပးဆြဲလ်က္ ရွိၿပီး (၈) နာရီခန႔္ ၾကာျမင့္သည္။ သို႔ေသာ္
အိပ္စဥ္တြဲ မပါဝင္ဘဲ အထက္တန္း ႏွင့္ ႐ိုး႐ိုးတန္းသာ ပါဝင္သည္။

ကားလမ္း
ရန္ကုန္ သို႔မဟုတ္ မႏၲေလးမွ ပုဂံသို႔ ကားလမ္းမွ လာလွ်င္ ၉ နာရီ ႏွင့္ ၆ နာရီ အသီးသီး
ၾကာျမင့္သည္။

ေရေၾကာင္း
မႏၲေလး - ပုဂံ အသြားအျပန္ သေဘၤာမ်ား ရွိၿပီး ဧရာဝတီ ျမစ္ေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ ကီလိုမီတာ ၁၇၀ သြားလာရန္ ၉ နာရီခန႔္ ၾကာျမင့္မည္ ျဖစ္သည္။ ခရီးသြားရာသီတြင္ ေန႔စဥ္ခရီးစဥ္ ရွိၿပီး
တစ္ခါတစ္ရံ ညအိပ္ခရီးစဥ္မ်ားပါ ရွိသည္။

ထင္ရွားသည့္ ပုဂံဘုရားပုထိုးမ်ား
ေ႐ႊစည္းခုံေစတီ
အလိုေတာ္ျပည့္ဂူဘုရား
ထီးလိုမင္းလိုဘုရား
အာနႏၵာဘုရား
ကန္ေတာ့ပလႅင္ဘုရား
သဗၺညဳဘုရား
ဗူးဘုရား
ေ႐ႊဆံေတာ္ေစတီ
ဓမၼရံႀကီးဘုရား
ေလာကထိပ္ပန္ဘုရား
ျမေစတီ
မႏူဟာဘုရား
နန္းဘုရားေက်ာင္း
ေလာကနႏၵာဘုရား
ျပႆဒါးႀကီး (ျပႆဒ္ႀကီး)
သက်မုနိ
ရွင္ပင္သာေလ်ာင္း
ဂူေျပာက္ႀကီး

ပုဂံရွိ ဟိုတယ္မ်ား
သံတဲဟိုတယ္
သီရိပစၥယာဟိုတယ္
ဧရာဟိုတယ္

အထင္ကရ ေနရာမ်ား
သရပါတံခါး
ျမေစတီေက်ာက္စာ
ျမင္းကပါ
ဥပါလိသိမ္
ငွက္ပစ္ေတာင္

ဤေဆာင္းပါးကို သင္ဆရာ ၊ ျမင္ဆရာ ၊ ၾကားဆရာ မ်ား၏မွတ္စုတိုမ်ားထဲမွ ေကာက္ႏႈတ္ေရးသားထားပါသည္။